Pomimo wykrycia większej liczby nieprawidłowości podatkowych, Słowacja wciąż pobiera mniej

Słowacka administracja skarbowa stoi przed paradoksalną sytuacją – mimo zwiększonej skuteczności w wykrywaniu nieprawidłowości podatkowych, rzeczywiste wpływy do budżetu państwa maleją. To zjawisko budzi niepokój zarówno wśród ekonomistów, jak i przedstawicieli władz państwowych.

Rosnąca skuteczność kontroli podatkowych

W 2024 roku słowacka administracja skarbowa osiągnęła imponujący wskaźnik skuteczności kontroli – aż 80% przeprowadzonych inspekcji zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. To znaczący wzrost w porównaniu z poprzednimi latami. Kontrolerzy skarbowi przeprowadzili łącznie ponad 10 000 kontroli, z czego większość dotyczyła podatku VAT. Wdrożenie nowoczesnych systemów analitycznych i zaawansowanych narzędzi informatycznych przyczyniło się do poprawy wykrywalności nadużyć podatkowych.

Paradoks malejących wpływów

Mimo zwiększonej skuteczności kontroli, całkowite wpływy z kar i dodatkowych podatków spadły o około 100 milionów euro w porównaniu z rokiem poprzednim. Ta sytuacja może wynikać z kilku czynników. Po pierwsze, przedsiębiorcy coraz lepiej przygotowują się do kontroli i skuteczniej bronią swoich interesów. Po drugie, wykryte nieprawidłowości często dotyczą mniejszych kwot niż w poprzednich latach. Wreszcie, system odwoławczy i przewlekłość postępowań administracyjnych wpływają na ostateczną ściągalność należności.

Struktura przeprowadzanych kontroli

Analiza struktury kontroli podatkowych wskazuje na wyraźną dominację kontroli VAT, które stanowiły 67% wszystkich przeprowadzonych inspekcji. Kontrole podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) stanowiły 25% wszystkich kontroli, podczas gdy pozostałe 8% dotyczyło innych rodzajów podatków. Taka dysproporcja może prowadzić do zaniedbań w innych obszarach systemu podatkowego.

Problemy kadrowe i organizacyjne

Istotnym wyzwaniem dla słowackiej administracji skarbowej pozostaje sytuacja kadrowa. W 2024 roku liczba pracowników zmniejszyła się o 124 osoby. Niedobory personelu szczególnie dotykają wyspecjalizowane działy zajmujące się skomplikowanymi kontrolami podatkowymi. Dodatkowo, średnia wieku pracowników administracji skarbowej systematycznie rośnie, co może wpływać na efektywność pracy i zdolność do adaptacji do nowych technologii.

Modernizacja i cyfryzacja procesów kontrolnych

Słowacka administracja skarbowa intensywnie inwestuje w modernizację procesów kontrolnych. Wdrożenie systemu IDEA znacząco usprawniło analizę danych podatników. Równolegle rozwija się system e-faktury i automatycznej weryfikacji transakcji. Te innowacje, choć kosztowne w implementacji, mają przynieść długoterminowe korzyści w postaci zwiększonej efektywności kontroli i redukcji kosztów administracyjnych.

Międzynarodowa współpraca podatkowa

Szczególnie istotnym aspektem działalności słowackiej administracji skarbowej jest współpraca międzynarodowa. W 2024 roku przeprowadzono 103 kontrole cen transferowych, jednak ich efektywność finansowa spadła – łączna kwota wymierzonych podatków wyniosła 71,73 miliona euro, w porównaniu do 112,6 miliona euro w roku poprzednim. Współpraca z zagranicznymi organami podatkowymi pozostaje kluczowa w walce z międzynarodowym unikaniem opodatkowania.

Perspektywy na przyszłość

Eksperci wskazują na konieczność zrównoważenia systemu kontroli podatkowych. Rekomendacje obejmują zwiększenie liczby kontroli podatku dochodowego, inwestycje w szkolenia pracowników oraz dalszą modernizację infrastruktury informatycznej. Istotne jest również usprawnienie procesu egzekucji należności podatkowych i skrócenie czasu trwania postępowań administracyjnych.

Wnioski i rekomendacje

Pomimo wykrycia większej liczby nieprawidłowości podatkowych, Słowacja wciąż zmaga się z problemem efektywnego poboru należności. Kluczowe wydaje się być zrównoważenie systemu kontroli, inwestycje w kadry oraz dalszy rozwój narzędzi informatycznych. Tylko kompleksowe podejście do tych wyzwań może przynieść oczekiwane rezultaty w postaci zwiększonych wpływów do budżetu państwa.